Czytelnictwo w Polsce i w szkole

Wczoraj Biblioteka Narodowa opublikowała raport Stan czytelnictwa w Polsce w 2015 r. W podsumowaniu są zaprezentowane wyniki ankietowego badania czytelnictwa przeprowadzonego dla przez TNS Polska w listopadzie 2015 roku. Biblioteka Narodowa przygotowała takie podsumowaniu już po raz trzynasty. Po raz trzeci zaś przeprowadzono badanie na bardzo dużej próbie, a mianowicie w oparciu o wypowiedzi ok. 3000 respondentów.

Badania BN od kilku lat dowodzą, że czytelnictwo jest cechą o wysokiej wrażliwości socjalizacyjnej. Innymi słowo, czytelnicy wychowują się i obracają w gronie czytelników. Co więcej, z odpowiedzi badanych wprost można wywnioskować, że w społeczeństwie domykają się dwie grupy: czytających dużo, za pośrednictwem różnych mediów oraz nieczytających w ogóle. To właśnie w tym wniosku, tkwi, jak domniemam największe wyzwanie polskiej szkoły. Jak zatrzeć te granice. Przecież to właśnie w naszej klasie spotykają się czytelnicy i lekturowi abstynenci. Niby tworzą jeden obóz, ale jak wynika z badań, nie dochodzi w nim do pełnej dyfuzji postaw. Musimy zdawać sobie sprawę z tego zjawiska, bowiem naszym – nauczycieli – zadaniem jest bycie aktywnymi czytelnikami i wpływanie na postawy naszych uczniów. W szkole ulokować można największą nadzieję na otwarcie dwóch grup społecznych – czytelników i nieczytających – oraz ich stopniowe połączenie w grupę czytelników o zróżnicowanym stopniu przywiązania do tej szlachetnej czynności.

W szkołach musimy kreować przestrzeń sprzyjającą budowaniu pozytywnej atmosfery wokół lektury. Warto pokazywać tekst i przyjemność obcowania z nim jako nieocenioną wartość autoteliczną. Tylko dzięki temu, uczniowie, którzy od najbliższej rodziny nie podchwycili bakcyla książkowego, mogą zrobić krok w stronę szkolnej biblioteki. Matematycy, plastycy, wuefiści, biologowie powinni mimo chodem, w sposób przyjemny dzielić się z uczniami przemyśleniami wynikającymi z ich prywatnych wyborów lekturowych. Bibliotekarze wręcz muszą aktywnie animować życie czytelnicze szkoły. Tekst – bez względu na nośnik i formę jego przekazu – będzie towarzyszył nam we wszystkich kolejach naszego życia, stąd czerpanie przyjemności z obcowania z nim, zrozumienie go, wykorzystanie informacji w nim zawartych, to umiejętności zupełnie niezbędne. Doceńmy zatem rangę czytelniczych nawyków w życiu każdego człowieka i dbajmy o to, by nie zabrakło ich w codzienności naszych uczniów.